สวนหินข้างบ้านสไตล์ญี่ปุ่น ความร่มรื่นย์แบบฉบับ ‘เซน’

สวนหินข้างบ้านสไตล์ญี่ปุ่น  คุ้นๆกันไหมเอ่ย   เพราะเราเคยนำเสนอกันไปแล้วกับบทความก่อนหน้าที่เกี่ยวกับสวนหิน   และ  amateurhomeowner  เชื่อว่าเพื่อนคงจะสนใจกันมากทีเดียว กับสวนหินข้างบ้านสไตล์ญี่ปุ่น  ที่เราสามารถพบเห็นได้ทั่วไปทั้งในแหล่งท่องเที่ยวหรือแม้แต่บ้านเรือนของผู้คน  

สะท้อนมาจากปรัชญาของคนญี่ปุ่นที่ว่า  “ วาบิ ซาบิ (侘寂) ”   อันมีความหมายถึง ความงามที่ไม่สมบูรณ์แบบ สวนหินญี่ปุ่น หรือ สวนสไตล์เซน ขึ้นชื่อในเรื่องของความสงบ เรียบง่าย และมีความเป็นศิลปะสูง    ไม่ว่าจะเป็นการจัดสวนหินกรวดสีขาวเป็นรูปคลื่นต่างๆ หรือการเลือกใช้ต้นไม้ที่มีรูปทรงเฉพาะตัว    จึงทำให้   สวนหินญี่ปุ่น    มีเอกลักษณ์   ดึงดูดสายตา    แตกต่างไปจากสวนอื่นๆ อย่างชัดเจน

ในวันนี้  amateurhomeowner  จึงอยากบอกเล่ารายละเอียดความเป็นมาของสวนหินสไตล์ญี่ปุ่น ว่ามีที่มา รูปแบบอย่างไรบ้าง เพื่อให้เราจัดวางมาลงได้กับพื้นที่ข้างบ้านของเรา 

ทำความรู้จักที่มาของ สวนหินญี่ปุ่น กันเถอะ

สวนหินข้างบ้านสไตล์ญี่ปุ่น  มีที่มาจากคำว่า สวนญี่ปุ่น (ญี่ปุ่น: 枯山水; คะเระซันซุย หรือ  รู้จักกันทั่วไปในนาม เซนการ์เดน)  คือ  สวนพื้นภูมิแห้งแล้งที่จัดเป็นชนิดของสวนเซนญี่ปุ่นที่ได้รับอิทธิผลมาจากนิกายเซนในพุทธศาสนาของญี่ปุ่น สวนในรูปแบบของญี่ปุ่นนั้นจึงถือเป็นศิลปะที่มีชีวิต   

เมื่อเวลาผ่านไปความงดงามของสวนก็จะขึ้นอยู่กับการดูแลและการบำรุงรักษาที่ได้รับโดยผู้มีฝีมือในศิลปะแห่งการตัดและตกแต่งสวน    ส่วนสำคัญอย่างหนึ่งของศิลปะเซน  คือ  การดูแลรักษาสวนให้คงที่ในลักษณะเสมือนภาพวาดและจิตรกรรม   สวนญี่ปุ่น  จึงสามารถจัดเป็นสิ่งที่เป็นนามธรรมและเป็นสัญลักษณ์ของพื้นภูมิที่เรียกได้ว่าเป็น “mind-scape”

ปัจจุบันรูปแบบของสวนเซน   หรือ   สวนหิน   จึงมีความโดดเด่นจากการใช้หินแม่น้ำหรือกรวดทดแทนองค์ประกอบของน้ำ   เพียงปรับระดับลานพื้นสวนให้เสมอกัน   แล้วปูด้วยกรวดแม่น้ำสีขาวขนาดเล็กใช้    วางกรอบโรยเป็นรูปทรงที่โค้งไปมาให้ความรู้สึกเหมือนน้ำในลำธาร   

ตลอดทางจัดวางแผ่นหินสีตัดกัน   วางตามระยะก้าวเดิน    วิธีการปูหินทางเดินแบบนี้เรียกเป็นภาษาญี่ปุ่นว่า อะราเระโคะโบะชิ (あられこぼし)  นิยมใช้ในการจัดสวนเพื่อให้สามารถเดินได้ง่ายขึ้นโดยไม่เตะกรวดแม่น้ำหรือทำให้สีขาวดูสกปรก    จนดูไม่สะอาดตา

ด้านข้างรั้วบ้าน    เราสามารถจัดล้อมลานหินหลังจากการถมดินเหนียวให้สูงกว่าพื้นลานหินเล็กน้อย    คล้ายเป็นตลิ่งริมน้ำและยังช่วยให้สวนดูไม่แบนจนเกินไป    ด้านบนใช้ดินปลูกต้นไม้ถมอีกชั้นสำหรับปลูกไม้คลุมดินและมอสน้ำ 

นอกจากการจัดวางก้อนหินและเลือกพรรณไม้ในสวนแล้ว   สวนดังกล่าวยังสามารถแทรกองค์ประกอบอื่นๆ   ที่ทำให้นึกถึงบรรยากาศของสวนญี่ปุ่นเอาไว้อย่างครบถ้วน    ทั้งสะพานไม้ประดับสำหรับข้ามบ่อน้ำขนาดเล็กที่อยู่ระหว่างลานหิน   หรืออ่างหินที่จัดวางคู่กับกระบอกไม้ไผ่ที่เรียกว่า    ชิชิโอโดชิ   น้ำรินไม้ไผ่  สำหรับนำน้ำให้ไหลลงในอ่างด้วยกลไกลกระดกกลับไปรับน้ำไปมา 

นอกจากสวยงามแล้วยังทำหน้าที่สร้างเสียงน้ำที่ไม่ดังหรือเบาจนเกินไป เหมาะกับการช่วยสร้างสมาธิและความรู้สึกผ่อนคล้ายให้กับเจ้าของสวนและผู้ที่มชมสวนได้เป็นอย่างดี   

นิยามเดียวว่า สวนหินข้างบ้านสไตล์ญี่ปุ่น แต่หลายสไตล์ในการจัดวาง

สวนหินญี่ปุ่น    เป็นการจัดสวนที่เน้นหินเท่านั้น   เพียงเตรียมพื้นที่ว่างข้างบ้าน   โรยกรวดหินแยกสีสันและขนาดเป็นสัดส่วนที่ลงตัว   วางอ่างบัวและน้ำรินไม้ไผ่สไตล์ญี่ปุ่นตรงกลางเพิ่มความน่าสนใจ    ตามรอบสวนต่าง ๆ  ก็ลงต้นไม้กระถางเล็กๆ   เพียงเท่านี้ก็ได้สวนญี่ปุ่นสวย ๆ ให้ความรู้สึกสงบ และเย็นสบายตา   นอกจากนี้เรายังสามารถต่อยอดจัดสวนหินได้อีกหลายรูปแบบ ดังนี้

สวนหินสไตล์เซน   เริ่มตั้งแต่ปรับพื้นผิวหน้าดินโดยแบ่งสัดส่วนเป็นเนินดินสำหรับวางอ่างหินน้ำล้น และพื้นที่สำหรับปลูกต้นไม้และวางมอสส์สีเขียวชอุ่ม  ตกแต่งบริเวณนี้ด้วยหินก้อนใหญ่และหินแบน จากนั้นก็ให้รองพื้นที่ที่เหลือด้วยทรายก่อนที่จะโรยกรวดทำเป็นทางเดิน  เพียงเท่านี้ก็ได้สวนหินสไตล์เซนแบบเรียบง่ายแต่ให้ความรู้สึกเสมือนอยู่ญี่ปุ่นแล้ว

สวนหินเล็ก ๆ   เป็นการจัดพื้นที่ว่างข้างบ้านมาจัดเป็นสวนหินแบบง่าย ๆ เริ่มตั้งแต่เคลียร์พื้นที่ปรับหน้าดิน วางถุงดำ ตามด้วยหินศิลาแลงกั้นพื้นที่  เลือกวางก้อนหินทรายขนาดกำลังพอเหมาะเป็นกลุ่ม กลุ่มละ 3 ก้อน   แล้วจัดให้เหมือนหินที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ   ตั้งตะเกียงหินสไตล์ญี่ปุ่น   และเลือกปลูกไม้กระถางขนาดเล็ก     จากนั้นก็ปิดท้ายด้วยการโรยกรวดเม็ดเล็ก ก็จะได้สวนหินเล็ก ๆ กลิ่นอายญี่ปุ่นขนาดย่อมที่สวยตรงใจและดูแลรักษาไม่ยากด้วย

สวนหินมีน้ำตก   เป็นการจัดสวนหินที่มีสไตล์ญี่ปุ่นด้วยหินกรวด   และเพิ่มความสวยงามให้กับสวนหินข้างบ้านด้วยน้ำตกเล็ก ๆ   โดยปรับพื้นที่สนามหญ้าข้างบ้าน   ขุดทำเป็นสระ   หรือ  บ่อเล็ก ๆ ไม่ลึกนัก ด้านข้างของบ่อกั้นเป็นแนวทางน้ำไหลด้วยอิฐมอญแดง   เพิ่มความเก๋ด้วยการก่ออิฐบล็อกทำเป็นกำแพงน้ำตก   พอได้เป็นรูปเป็นร่างก็หาก้อนหินขนาดต่าง ๆ   เช่น   หินก้อนใหญ่    หินเล็ก ๆ   และหินเกล็ดมาวาง  ภายในน้ำตก อาจประดับด้วยน้ำพุเล็กๆ หรือน้ำรินไม้ไผ่    ใครอยากลองจัดสวนหิน แนะนำว่าแบบนี้ก็ได้กินอายญี่ปุ่นไม่น้อย

สวนหินข้างบ้านสไตล์ญี่ปุ่น  จะทำให้บ้านของคุณมีเสน่ห์ขึ้นมาทันทีจากบ้านธรรมดา เมื่อมีสวนเข้ามาเติมเต็ม   สร้างสภาพแวดล้อมและภูมิทัศน์ที่งดงาม   ก็กลายเป็นเหมือนโอเอซีสที่โอบอุ้มหัวใจให้ชุ่มชื้นอยู่รอบตัวคุณ  

หากใครที่ต้องการจัดสวนหินข้างบ้านสไตล์ญี่ปุ่น หรืออยากใช้เวลาว่างให้มีประโยชน์ ก็ลองนำไปใช้กันได้เลย วิธีการจัดก็ไม่ยาก ราคาก็สามารถควบคุมได้ และนอกจากจะทำให้บ้านของเราสวยขึ้นแล้ว   ยังทำให้เรารู้สึกว่าได้กลิ่นอายญี่ปุ่นอยู่ตลอดเวลาอีกด้วย

amateurhomeowner  หวังว่าเกร็ดความรู้เรื่องนี้จะทำให้ทุกวันที่คุณกลับบ้านเหมือนได้ออกเดินทางไปพักผ่อนในใจกลางธรรมชาติ   ลองคิดดูว่าจะดีแค่ไหนถ้าคุณมีสวนที่แสนสดชื่นแบบนี้เป็นของตัวเอง หากใครที่อ่านแล้วชื่นชอบ ต้องการเริ่มต้นแต่ไม่ทราบว่าจะทำจากตรงไหน ลองรับชมข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่นี่

https://www.youtube.com/watch?v=G0rkhVrJjiQ   

แหล่งที่มาของภาพ

https://ihome108.com/d-garden-design-4/

https://www.banidea.com/japan-garden-inspire/

บทความที่อาจสนใจ สวนหิน ความอ่อนโยนร่มรื่นจากความแข็งแกร่ง